Vervroegde aanpassing begroting 2012

Voorzitter, beste leden van de regering, beste collega’s, we leven inderdaad in turbulente en woelige tijden, maar ook in spannende en interessante tijden, want het economisch debat leeft volop.

Er zijn twee scholen van economisten aan het groeien. Er is de school die zegt dat we meer moeten besparen, dat de tekorten weggewerkt moeten worden en dat de schulden afgebouwd moeten worden omdat dat zorgt voor vertrouwen en op termijn ook voor een gezonde en duurzame economische groei. Noels is daar zowat de voorganger van.

Er is ook een andere school, die van De Grauwe – om geen namen te noemen –, die oproept om niet te fel te besparen omdat dat de economische groei versmacht en de relance doodt. Deze school stelt dat we een beetje geduld moeten hebben, want dat we er anders nooit komen.

Is er een synthese mogelijk? Christendemocraten zijn sterk in het maken van syntheses. Is er geen derde weg? Ik denk dat deze Vlaamse Regering heeft bewezen dat er inderdaad een derde weg is, dat het beste van deze twee scholen kan worden verenigd. Er wordt een begroting in evenwicht ingediend die zorgt voor vertrouwen en voor een duurzaam economisch herstel, maar zonder harde besparingen, zonder botte, blinde, brute besparingen die een economische relance of het economische vertrouwen zouden schaden.

Welnu, in naam van de CD&V-fractie, zeg ik u, minister-president, en de hele ploeg, proficiat met dit resultaat. Het is een begroting in evenwicht, een geloofwaardige begroting in evenwicht. Wie doet ons dat na in Europa? Wie heeft op 29 februari al een begrotingscontrole geboekt? Niemand! De Vlaamse Regering komt haar belofte na. Degenen die het in december hadden over een “fakebegroting”, die vertelden dat ze er niet in geloofden, hebben ongelijk. In februari zou de begroting worden aangepast, welnu, gisteren, op 28 februari, heeft de minister-president deze begroting ingediend en vandaag debatteren we er hier in het Vlaams Parlement over! Woord is gehouden! (Rumoer bij het Vlaams Belang. Applaus bij de meerderheid)

We hebben een begroting in evenwicht, die zorgt voor vertrouwen in de Vlaamse economie, zonder brute besparingen. Ik meen dat dit heel belangrijk is.
 

De heer Vereeck heeft het woord.
 

Even iets over dat tijdstip, mijnheer Van den Heuvel. Hoe zou het komen dat u hier zo vroeg staat met de Vlaamse Regering? Het is de enige regering die nog is uitgegaan van een groei van 1,6 procent. Als iemand er ver naast zat, was het wel deze Vlaamse Regering, met 500 miljoen euro! Mijn gewaardeerde collega Van Rompuy wist dat zelfs al in december. (Applaus bij Open Vld, het Vlaams Belang en LDD)

Op de begroting van de Federale Regering is veel kritiek te geven, maar de Federale Regering is uitgegaan van een groei van 0,8 procent. De urgentie waarmee deze regering naar dit parlement kwam, was veel groter.
 

De heer Sanctorum heeft het woord.
 

Mijnheer Van den Heuvel, ik vind uw lof aan de christendemocratie goed geprobeerd, maar wat mij betreft, is die niet geloofwaardig. Ik geef een voorbeeld. U zegt: onze begroting is in evenwicht en we zijn onze belofte nagekomen. Ik herinner me nog heel goed de belofte om bij de eerstvolgende begrotingscontrole, dat is deze, rekening te houden met onder meer het schrappen van energiebesparende maatregelen of dus met een aantal van de fameuze fantoombevoegdheden. Wat wordt nu gezegd? Nu wordt gezegd dat de fantoombevoegdheden worden doorgeschoven naar een volgende begrotingscontrole!

Als het gaat om de geloofwaardigheid van de christendemocratie, wil ik toch nog even dit kwijt, mijnheer Van den Heuvel. CD&V is de grootste Vlaamse partij in de Federale Regering, ze levert de minister van Financiën, een vicepremier, en een staatssecretaris voor Staatshervorming, die fameus aan het schrappen zijn in de fameuze fantoombevoegdheden ­– want ze worden gewoon allemaal geschrapt. Maar de Vlaamse minister-president, toch ook van CD&V en iemand die nog altijd grote macht en invloed wordt toegedicht, zou daar helemaal niet van op de hoogte zijn. Dat is toch totaal ongeloofwaardig!

Mijnheer Van den Heuvel, het is geen goed bestuur. Wat bijvoorbeeld met het Asbestfonds? Dat heeft nu ook toevallig het juridische statuut van fantoombevoegdheid gekregen. Is het goed bestuur dat we tot de volgende Vlaamse begrotingscontrole moeten wachten om te weten of de asbestslachtoffers een vergoeding gaan krijgen?! (Opmerkingen)
 

Mijnheer Vereeck, we worden gevraagd om bij de start van het politieke jaar zo snel mogelijk een begroting in te dienen. Als u het ermee eens bent dat we die begroting later kunnen indienen, dan zullen wij daarop ingaan. De federale overheid heeft dat zo gedaan. Wij zijn verplicht rekening te houden met de economische parameters van het moment. Wij hebben dat gedaan, en we hebben dat correct gedaan. We hebben aangekondigd dat we zo snel mogelijk een aanpassing zouden doen. Het is niet correct, mijnheer Vereeck, om dat zo te duiden.

We hebben niets aan vechtfederalisme, mijnheer Sanctorum. Uw voorzitter heeft dat gezegd. Dat heeft daar niets mee te maken. We zijn bereid om de overname van die fantoombevoegdheden te bestuderen als de federale overheid ze schrapt. Ik heb verschillende weken lang – in alle rust – gevraagd dat de federale overheid die lijst zou opstellen. Die lijst is er nog niet. De lijsten die circuleren, zijn niet officieel. Ik kan geen rekening houden met zaken die ik niet weet; u kunt dat misschien wel, ik niet. Ik wil daarin correct zijn. Als die lijst in april klaar is, zullen we direct een aanpassing doorvoeren.

Ik vind het ronduit schandalig, mijnheer Sanctorum, dat u onrust probeert te creëren met uw uitspraken over het Asbestfonds. Daar is geen enkele reden voor. U bent verantwoordelijk voor de mist daaromtrent. We moeten kalm blijven. De federale overheid moet die lijst opstellen en dan zullen we daar overleg over plegen. Ik vind het schandalig dat u de asbestslachtoffers gebruikt in dit debat. (Applaus bij de meerderheid)
 

Minister-president, u hebt me niet horen pleiten voor de latere indiening van de begroting. U mag uw begroting indienen op basis van de parameters van het Planbureau die u hebt.

Alleen, als we er 1,6 procent naast zitten, en in december zaten we er volgens de heer Van Rompuy 500 miljoen euro naast, moet het mogelijk zijn om via de methode van de amendementen in december al een realistische begroting in te voeren zodat we hier geen drie dagen over niets zitten te debatteren.
 

De heer Van Dijck heeft het woord.
 

Voorzitter, dit is een virtueel debat. (Opmerkingen. Rumoer)

In december hebben we hier dagenlang gedebatteerd. Het verwijt van de oppositie is dat deze begroting niet langer klopt. Zowel de regering als de meerderheid beloven voor eind februari een ernstige begrotingscontrole, indachtig de ambitie die we allemaal hebben, een begroting in evenwicht. Mijnheer Sanctorum, op sommige niveaus bent u mee aan het besturen. We houden het budget zo veel mogelijk in evenwicht. De regering komt met een voorstel waarover we hier debatteren. Dat wordt nu weer van tafel geveegd. Het is zogezegd niet ernstig. Deze werkwijze en de inhoud van deze begroting zijn zeer ambitieus en stroken volledig met de beloftes die in december werden gedaan.
 

De heer Caluwé heeft het woord.
 

Meer zelfs, dit werd al in september aangekondigd. Bij de Septemberverklaring heeft de minister-president uitdrukkelijk gezegd dat de regering goed wist dat de begroting vertrekkende van de cijfers van het Planbureau gedateerd was en niet zou overeenstemmen met de realiteit en dat er dus een vervroegde begrotingscontrole zou komen in februari. Dat heeft ze nu gedaan. De oppositie moet consequent zijn. Er is gepleit om de begroting te amenderen voor de stemming. Mag ik u herinneren aan de discussie van 2010? Toen heeft de regering de begroting wel geamendeerd in de loop van de procedure. Toen was het kot te klein. De oppositie was woest.

Als je zegt niet amenderen, moet je dat blijven zeggen en dan ga je akkoord met de procedure die nu is gevolgd.
 

Minister Muyters heeft het woord.
 

De vraag is op welke cijfers we gaan amenderen. Er zijn ongeveer elke dag nieuwe cijfers. Als we stijgen niet, als we dalen wel, voor wie wel, voor wie niet? Dit is een heel moeilijke discussie. De Vlaamse Regering, maar ook het Vlaams Parlement heeft een duidelijke keuze gemaakt om de cijfers van het Planbureau altijd te gebruiken.
 

De heer Watteeuw heeft het woord.
 

Als we nu discussiëren over de aanpassing van de begroting, dan is dat zinvol. Niemand in de oppositie zegt dat dat niet zinvol zou zijn. Mijnheer Van den Heuvel, u moet het niet omdraaien. In december hebben we gezegd dat de begroting die toen werd besproken, virtueel was. Het is slechts na lang aandringen van de oppositie dat er is toegezegd dat we dit debat zouden voeren. (Rumoer. Opmerkingen van de heer Ludwig Caluwé)

Minister Muyters heeft in de commissie Algemeen Beleid en Financiën voortdurend verdedigd dat het in december geen virtuele begroting was. Het is zinvol dat we het debat hier en nu voeren, en dat is vooral onder druk van de oppositie.
 

De heer Dewinter heeft het woord.
 

Ik heb de heer Van Dijck horen vertellen dat dit een virtueel debat is. Dat is niet waar, het virtuele debat was in september en niet vandaag. Dit is het echte debat, net zoals we vaststellen dat er in dit parlement geen zekerheden meer zijn. De Septemberverklaring vindt tegenwoordig plaats in februari. Vandaag hebben we gehoord wat de echte intenties en prioriteiten zijn, wat het echte beleid van de Vlaamse Regering is, de besparingen, wat ze gaat doen en niet gaat doen, wat ze gaat uitstellen en niet gaat uitstellen. De Septemberverklaring vindt tegenwoordig plaats in februari. Dat is de realiteit en al de rest is hypocrisie en virtualiteit. (Applaus bij het Vlaams Belang)
 

Mijnheer Dewinter, in september zaten we in economische omstandigheden die u en ik toen niet konden voorzien. We hebben dan een economische neergang gekend en jammer genoeg zijn de economische cijfers dan helemaal verdraaid. U kunt nu niet zeggen dat ik daar in september niet voor heb gewaarschuwd. De economische situatie is zo snel verslechterd dat we dat natuurlijk moesten aanpassen. Het is dus niet correct als u zegt dat de Septemberverklaring vandaag wordt afgelegd.
 

Na deze discussie ben ik nog meer gerustgesteld. Zodra de heer Dewinter het woord hypocrisie in de mond neemt, ben ik zeker gerustgesteld, want ernstige argumenten heeft de oppositie niet meer. Dan beginnen ze te schreeuwen en te verwijten dat alles hypocriet is.

We hebben dus een begroting in evenwicht en daar zijn we fier op, en zeker ook op de manier waarop dat is bereikt. Mijnheer Vereeck, u zult zeggen dat eenmalige inkomsten de reddingsboei zijn geweest van deze begroting. Voor een deel is dat juist. Et alors? Et alors? In een jaar met een nulgroei is het normaal dat overheden kijken naar eenmalige inkomsten om uit te zoeken hoe de begroting in evenwicht kan worden gehaald. Bij meer economische groei wordt dat opgehaald. Deze regering heeft ervoor gezorgd dat met het nemen van structurele maatregelen die nu een beperkte opbrengst hebben, maar op termijn meer zullen renderen, die eenmalige ontvangsten kunnen worden gecompenseerd. (Opmerkingen van de heer Lode Vereeck)
 

De eenmalige ontvangsten zijn er. Daar hebben we geen probleem mee. In een begrotingsjaar met een nulgroei is dat te verantwoorden. Bij een relance worden die gecompenseerd, zeker bij deze structurele maatregelen die op termijn gaan renderen.

Dit evenwicht is ook en vooral zonder brute besparingen bereikt. De ondernemers, de mensen die in Vlaanderen initiatief nemen, zullen van deze begrotingsmaatregelen niets voelen. De mensen die werken, zullen van deze maatregelen niets voelen. De mensen die innoveren, zullen niets voelen, want de extra subsidies voor R&D worden behouden en groeien. De lokale besturen, de overheid die het meest investeert in Vlaanderen, zullen niets voelen, want ook die 3,5 procent is gegarandeerd. Er is dus een evenwicht bereikt zonder brute besparingen dat zorgt voor een economische relance en het vertrouwen van de ondernemers behoudt.

Bovendien zijn er structurele maatregelen – slimme, structurele maatregelen – genomen. Ik zal ze misschien toch nog even opsommen. Het is heel belangrijk dat ze nu een stukje renderen maar dat ze op termijn meer en meer zullen renderen en zo de eenmalige ontvangsten zullen compenseren.

Er zijn inderdaad een aantal kantelmomenten bereikt. Het kostendekkingspercentage van De Lijn gaat omhoog. Ik denk dat dit een heel belangrijk kantelmoment is na het gratisverhaal. De heer van Rouveroij heeft gisteren in de pers gezegd dat het te weinig is en dat het allemaal niet veel zal helpen. Mijnheer van Rouveroij, het kantelmoment in het gratisverhaal dat onder een liberale minister-president is ingevoerd, is bereikt in een regering zonder liberalen.

Er komt een meer efficiënte overheid. Er is een bevriezing van de werkingskosten en de apparaatskredieten. Er komen minder ambtenaren. Dit is geen slogan. Ook hier is een duidelijk kantelmoment bereikt door minder ambtenaren en een ontvetting van de overheid. De ontvetting van de Vlaamse staat wordt versterkt en is niet alleen een holle slogan, maar wordt in daden omgezet. (Opmerkingen van de heer Vereeck)

Een derde punt is het aanpakken van het systeem van terbeschikkingstelling (tbs). Het is belangrijk dat de Vlaamse overheid ook haar steentje bijdraagt om mensen langer aan het werk te houden.

In het economisch ondersteuningsbeleid is de keuze voor transformatiesteun gemaakt. Het is heel belangrijk om op die manier de bedrijven die innoveren, die streven naar duurzame economische groei, te ondersteunen. Het is inderdaad een keuze van beperkte overheidsmiddelen.

Het vernieuwd sociaal beleid kan doorgaan maar er is heel duidelijk het principe ingevoerd dat de kindpremie kan worden geïntegreerd in de kinderbijslag wanneer die wordt overgeheveld naar Vlaanderen.

Het sociaal nieuw beleid en het nieuw beleid in Vlaanderen, 60 miljoen euro voor R&D, het loopbaanakkoord waar 30 miljoen euro voor is vrijgemaakt, 30 miljoen euro voor Onderwijs en de miljoenen in Welzijn voor mensen met een handicap worden behouden.

Naast het feit van de slimme structurele maatregelen, naast het feit dat er een evenwicht is, is het ook een voorzichtige begroting. We gebruiken inderdaad niet alle buffers. Er is een buffer van meer dan 100 miljoen euro behouden. Heel belangrijk is bovendien de onderbenutting die lichtjes is aangepast. We mogen verwachten dat de uitgaven voor rente en voor bijvoorbeeld de outillage van de lokale besturen te hoog geraamd zijn, zodat de onderbenutting nog altijd zeer voorzichtig is geraamd. Mijnheer Vereeck, dat is dus ook een extra buffer.

De discussie over de economische groei gaat over min 0,1 procent of plus 0,1 procent. Gisteren heeft de KBC haar laatste conjunctuurvooruitzichten gepubliceerd: niet min maar plus 0,2 procent. De KBC heeft gezegd dat er tekenen zijn dat het herstel bezig is, dat we misschien wat optimistischer moeten worden en dat er in de tweede helft van dit jaar een positieve economische groei komt. De Nationale Bank heeft mij geleerd dat we die kantelmomenten altijd onderschatten. Het is belangrijk dat de Vlaamse overheid – en de Vlaamse begroting is hiervoor een instrument – zulke vertrouwenswekkende maatregelen neemt om de prille economische groei te ondersteunen. Het is goed mogelijk dat de plus 0,1 procent zelfs nog beter wordt.

Mijn conclusie is dat de CD&V-fractie tevreden is met deze begroting. Het is een moedige begroting, een begroting in evenwicht. De Vlaamse Regering heeft haar woord gehouden om onmiddellijk in het nieuwe jaar daarnaar te streven. Eind februari staan we hier. Het is een begroting in evenwicht, zonder brute besparingen, zonder de opkomende economische relance te treffen, want we ondersteunen de ondernemers, we ondersteunen de innovatie en we ondersteunen mensen die werken. Ze is ook toekomstgericht omdat er kantelmomenten zijn bereikt in tbs, in de ontvetting van de staat en in de kostendekkingsgraad van De Lijn.

Op dit elan, beste collega’s, moet worden voortgewerkt. Ik zou de Vlaamse Regering willen aanmoedigen om op dit elan voort te gaan. Aan minister Muyters zou ik zeggen: werk aan de hervorming van de fiscaliteit, werk aan de activering op de arbeidsmarkt bij de uitvoering van het loopbaanakkoord. Aan minister Lieten zeg ik: hervorm het O&O-beleid, pas het tweede rapport-Soete toe. Minister Crevits, blijf investeren in de wegen. Op die manier zet de Vlaamse economie een grote stap voorwaarts. (Applaus bij de meerderheid)
 

Ik heb een vraag aan de heer Van den Heuvel. Toen hij het had over de eenmalige maatregelen zei hij dat dat best veroorloofbaar is in perioden van nulgroei. Heeft de geachte collega een idee hoeveel de eenmalige uitgaven dit jaar bedragen en hoeveel ze vorig jaar bedroegen, toen de economie nog zwaar groeide? Ik kan het u meegeven. De eenmalige maatregelen dit jaar, zonder de begrotingscontrole, bedragen volgens de cijfers van het Departement Financiën en Begroting 400 miljoen. Vorig jaar was dat 553 miljoen of een half miljard aan ‘one shots’. De SERV – uw adviesorgaan, niet het mijne, het Rekenhof is het controleorgaan voor het parlement – zegt dat uw begroting structureel ongezond is omdat u met eenmalige maatregelen werkt, dit jaar voor een half miljard en vorig jaar voor een half miljard. Uiteindelijk vallen die eenmalige maatregelen het jaar daarop weg. Ofwel vul je die put opnieuw met eenmalige maatregelen, ofwel ga je structureel besparen. De SERV zegt dat u eigenlijk het gros van de structurele besparingen doorschuift naar 2013, 2014 en later, en dat is dan al voor een volgende regering.
 

Mijnheer Vereeck, het gaat inderdaad over 400 miljoen, maar voor alle duidelijkheid telt hij daar de 300 miljoen van de KBC bij. Maar als de economische groei herneemt en op een normaal pad komt tot 1,5 procent – ik overdrijf niet, ik neem 1,5 in plaats van 2 procent – dan betekent dat 500 miljoen extra ontvangsten voor de Vlaamse overheid. Ik noem tbs, waarvoor nu 5 miljoen is ingeschreven. Tbs zal in totaal ongeveer 230 tot 250 miljoen euro bedragen. Ik heb het over de ontvetting van de staat waarbij er nu voor de vermindering van de ambtenaren een paar miljoen euro is ingeschreven. Als dat op volle snelheid is gekomen, stijgt dat bedrag ook. Die 400 miljoen kan op het eerste gezicht een heel ruim bedrag zijn, maar in deze begroting zitten voldoende structurele maatregelen en, niet te onderschatten, is er de extra opbrengst van een nieuwe economische groei. Dan kunnen we die 400 miljoen op een relatief eenvoudige manier inhalen.
 

Mijnheer Van den Heuvel, voor alle duidelijkheid, ik denk dat u mijn reactie in de media al hebt gezien. De structurele maatregelen heb ik toegejuicht. Dat is het eerste wat ik heb gezegd. Ik ben inderdaad tevreden met het uitdoven van de tbs. Ik ben inderdaad tevreden met de, zij het minimale, verhoging van de kostendekkingsgraad van De Lijn. Dat is recurrent, dat zal zich de volgende jaren doorzetten. Maar het gaat slechts om 136 miljoen als ik goed heb gerekend. Dat is in het kader van de besparingsoperatie van 540 miljoen toch te weinig.
 

Ik ga het voor de laatste keer zeggen: tbs staat erin voor 5 miljoen in 2012. Maar in 2013 en in 2014 zal dat natuurlijk een veel ruimer bedrag zijn. Net hetzelfde geldt voor het verminderen van het aantal ambtenaren. Dat zijn bedragen die in de toekomst zullen stijgen.